
Co mówią o nas meMY?
Jak to się zaczęło?
Ogromna rola obrazu, jako nośnika informacji w kulturze, nie jest nowym zjawiskiem. Trzeba sięgnąć do odległych czasów, aby przekonać się, od jak dawna ma on dla ludzi ogromne znaczenie. Już w prehistorii malowidła na ścianach jaskiń były pierwotnymi próbami wyrażenia emocji czy przedstawienia codziennych życiowych sytuacji, takich jak polowanie. Schematyczność i prostota tych dzieł spowodowała, że obecnie mimo dystansu czasowego jesteśmy w stanie domyśleć się, co dany obraz przedstawia. Warto zwrócić także uwagę na pismo piktograficzne, czyli metodę wyrażania słów za pomocą nadawaniu znaczeń rysunkom. Obrazki służyły do przekazywania informacji m.in. Egipcjanom czy Aztekom, którzy nie znali jeszcze pisma. Do nadawania sensu namalowanym znakom wykorzystywano skojarzenia np. w Egipcie słońce przedstawia jeden hieroglif w kształcie koła z kropką w środku. Ponadto dynamiczny rozwój malarstwa dowodzi potrzeby człowieka do obcowania z obrazem. Przy jego pomocy autorzy nie tylko wywoływali różne emocje, ale również niekiedy za pomocą alegorii przemycali pewne treści, a przede wszystkim prezentowali swój światopogląd. W zależności od czasów zmieniająca się sztuka malarska prezentowała często nastroje społeczne, a nawet wartości wyznawane przez społeczeństwo. Brzmi dziwnie znajomo?
Pierwsze popularne memy
Czym tak właściwie jest mem? To gatunek wypowiedzi internetowej, komunikat obrazkowy zbudowany w oparciu o schemat konstrukcyjny wykorzystujący tematy popularne w kulturze, polityce, historii, przedstawiające często sytuacje życia codziennego. Pierwsze memy pojawiły się w Internecie na początku lat dwutysięcznych. Początkowo odznaczały się różnokolorowym tłem oraz stosownym obrazkiem umieszczonym w środku, na którym i pod którym występował tekst. Napisy zazwyczaj były białe z czarną obwódką, aby od razu rzucały się w oczy. Bohaterami popularnych memów byli m.in. Chuck Norris, Bin Laden, Nicolas Cage, Charlie Sheen. Powstały również postaci wymyślone na potrzeby memów, które miały wyrażać różne emocje:
- poker face (pokerowa twarz) – używany w momencie, gdy nie znajdujemy odpowiednich emocji w danej sytuacji,
- troll face (twarz podczas trollowania kogoś) – używany w sytuacji zrobienia komuś żartu,
- me gusta (podoba mi się) – używany, aby wyrazić zadowolenie z czegoś,
- forever alone (samotny na zawsze) – używany, aby podkreślić ubolewanie nad swoją samotnością,
- cereal guy (koleś od płatków) – używany, aby wyrazić zszokowanie (na rysunku jest przedstawiona postać, która pod wpływem silnego wrażenia wypluwa płatki),
- FUUU – używany w momencie, gdy coś nam nie wyszło i chcemy wyrazić swoje niezadowolenie,
- LOL – używany w sytuacji, gdy coś wzbudza w nas śmiech.
W Polsce te postaci zostały spopularyzowane poprzez stronę internetową komixxy.pl, powstałą w 2009 roku. Utworzono nawet określone szablony memów, czyli obrazki przedstawiające daną reakcję, do którego można dorobić własny tekst pasujący do sytuacji, którą autor pragnie przedstawić. Obecnie tych szablonów oraz bohaterów memów już się nie używa, ponieważ była to tylko chwilowa moda, która przeminęła. Memy, w których wykorzystuje się postaci lub szablony z tamtych lat określa się mianem martwych memów.
O czym mówią memy?
Memy służą do przedstawiania różnych sytuacji współczesnych lub historycznych, reakcji ludzi bądź komentowania zachowań znanych osobistości, takich jak politycy, piosenkarze czy aktorzy. Stosunkowo najwięcej jest memów odwołujących się do codzienności. Przedstawiają sytuacje, z którymi każdy człowiek mierzy się w swoim życiu. Wiele osób może wówczas się z nimi utożsamić, dlatego są one najbardziej popularne. Niektóre memy są kierowane tylko do określonych grup społecznych np. do uczniów, studentów, osób pracujących czy artystów. Istnieją nawet grupy na Facebooku zrzeszające określonych odbiorców memów np. Memy Historyczne, gdzie znajdują się osoby interesujące się historią. Niektóre memy są całkowicie niezrozumiałe dla odbiorców spoza konkretnej grupy np. posługujące się specjalistycznym słownictwem, które zrozumieją tylko osoby z branży informatycznej. Dana sytuacja czy osoba przedstawiona na obrazku może być przedstawiona w sposób negatywny lub pozytywny. Wszystko zależy od autora. Do tworzenia memów mogą także inspirować:
- książki– m.in. ,,Władca Pierścieni”, ,,Harry Potter”, lektury szkolne,
- filmy– m.in. ,,Joker”, ,,Star Wars”, ,,Dzień świra”,
- seriale– m.in. ,,Wiedźmin”, ,,The Office”, ,,Rick and Morty”,
- wypowiedzi internautów na forach, komentarze na Facebooku,
- zdjęcia gwiazd na portalach społecznościowych np. na Instagramie.
Skąd ta popularność?
Wspomniałam wcześniej, że jednym z powodów popularności jest utożsamienie się z bohaterem lub przedstawioną sytuacją. Poza tym memy wzmacniają poczucie wspólnoty u wielu członków grup internetowych, którzy się nimi wymieniają. W dodatku dominującą funkcją memów jest wywołanie rozbawienia u czytelnika, zatem służą one do poprawy humoru albo jako ,,odmóżdżacz” po ciężkim dniu. Często nie wymagają one wysiłku intelektualnego, ponieważ przekaz jest jasny, budowa schematyczna, a język używany w memach potoczny. Poza tym kolorowy obrazek łatwo przyciąga uwagę, zaś tekstu jest objętościowo niewiele, więc nie trzeba zbytnio skupiać się na odczytaniu przekazu.. W dodatku dostęp do nich jest bardzo prosty, ponieważ większość osób codziennie korzysta z Internetu, a memy są obecne na każdej platformie społecznościowej, więc ciężko od nich uciec. Podsumowując, są darmową i prostą w odbiorze formą rozrywki. Nic dziwnego, że wciąż zdobywają nowych fanów i twórców, chcących wywołać rozbawienie internetowej społeczności.
Dobre i złe strony
Wydaje się, że memy są niewinną formą rozrywki, która służy tylko wywoływaniu uśmiechu na twarzach odbiorców, jednak nie do końca tak jest. Istnieją takie memy, na które każdy zareaguje w inny sposób. Dzieje się tak ze względu na różny typ humoru prezentowany przez twórców np. czarny humor może spowodować u części ludzi oburzenie. Nie ma żadnych zasad dotyczących treści zawartych w memach, dlatego bardzo często zawierane są w nich wulgaryzmy. Bywają też obraźliwe oraz stronnicze, ponieważ autor w ten sposób propaguje swoje niekiedy szkodliwe poglądy. Twórcą memów może zostać każdy, stąd np. osoba mająca zawód miłosny może publikować memy ośmieszające osoby zakochane. Właśnie poprzez brak tych ograniczeń liczba memów stale rośnie i stanowią one ważny element kultury masowej.
Mimo to należy również zwrócić uwagę, że tworzenie memów wymaga wysiłku autora oraz kreatywności. Aby dotarł do jak największej liczby odbiorców oraz zyskał popularność, niezbędna jest umiejętność kreowania komizmu. Ponadto memy są niekiedy pretekstem do dyskusji nad różnymi tematami, co można dostrzec w zamieszczonych pod nimi komentarzach na portalach społecznościowych. Poza tym przybliżają odbiorcom sytuacje, a nawet przekazują wiedzę np. historyczną w prosty sposób.
Memy stanowią potężną broń w internetowym świecie, ponieważ rozprzestrzeniają się z prędkością błyskawicy. To od autorów zależy, w jaki sposób wykorzystają swoją twórczość. Każdy odbiorca musi dokonać selekcji, aby odróżnić wartościową twórczość od szkodliwie społecznej i zadbać o jej dostosowanie do swoich zainteresowań oraz poczucia humoru.
Kinga Skowron
Absolwentka filologii polskiej i polonistyki stosowanej, autorka artykułów naukowych, felietonów, wierszy, opowiadań oraz bajek dla dzieci, miłośniczka literatury gotyckiej i fantastycznej, gier cRPG, obrazów Caspara Davida Friedricha oraz muzyki metalowej.

Pamiętnik florysty

Fenomen Fridy
Zobacz również

Dzień Kobiet dookoła świata
8 marca 2022
Dama z Lampą, czyli XIX-wieczna prekursorka pielęgniarstwa
13 maja 2022